Σε κάθε διάλογο, σε κάθε διαφωνία, σε κάθε σχόλιο που σκοπό έχει να αμφισβητήσει την άποψη κάποιου τρίτου, μεγάλη σημασία έχει η τακτική προσέγγιση. Εξίσου μεγάλη ή και μεγαλύτερη από τα ίδια τα επιχειρήματα.
Πως μπορούμε να ταπώσουμε τον άλλο; Πως μπορούμε να τραβήξουμε πάνω μας την προσοχή και να βγούμε αδιαφιλονίκητοι κυρίαρχοι στη μάχη των εντυπώσεων;
Μία αριστοτεχνική προσέγγιση του ζητήματος έκανε πριν από εννιά χρόνια και βάλε η Συκιά, στο ποστ "How to debate Greek style". Ο πεντάλογος της Συκιάς παρά την ηλικία του αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο διαλεκτικής.
Θα ήθελα όμως να επικεντρωθώ ιδιαίτερα στην εκδοχή της πρώτης μεθόδου που αφορά σε ιστορικές αναφορές. Αυτό διότι η συγκεκριμένη μέθοδος χρησιμοποιείται συχνά στις διαφωνίες, κυρίως με τη χρήση ιστορικών φράσεων και αποφθεγμάτων που έχουν διατυπωθεί από σημαίνουσες προσωπικότητες. Εδώ πρέπει να σημειώσω ότι κατά κανόνα τα αντλούμενα αποφθέγματα είναι "λόγια μεγάλων ανδρών"· για κάποιο λόγο τα "λόγια μεγάλων γυναικών" δεν είναι πολύ δημοφιλή στις διαφωνίες.
Γιατί όμως δεν αρκεί να πεις "τι μαλακίες είναι αυτές που μας λες;" και χρειάζεται να καταφύγεις στη βοήθεια του Σέξπιρ, του Ελύτη ή του Πλάτωνα; Είναι προφανές. Πρόκειται για ζήτημα διαμετρήματος. Ο αντίπαλός σου μπορεί εύκολα να σε αμφισβητήσει ή και να σε βρίσει, ιδίως όταν πρόκειται για ιντερνετικές διαφωνίες μεταξύ αγνώστων. Μπορεί όμως να αμφισβητήσει ή να βρίσει τον Σέξπιρ, τον Ελύτη και τον Πλάτωνα; Οι ανωτέρω θα σου δώσουν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, ακόμα και αν τα επιχειρήματά σου είναι φτωχά.
Προσοχή, καλό είναι να αποφεύγεις τα πασίγνωστα αποφθέγματα. Με ένα ψαγμένο απόφθεγμα, όχι μόνο θα εντυπωσιάσεις τους γύρω σου και θ' αποκτήσεις το πλεονέκτημα, αλλά θα αποφύγεις και τον κίνδυνο της κοινοτοπίας. Μην παραγνωρίζεις ότι και ο τελευταίος βλαξ γνωρίζει τη φερόμενη ως φράση του Αϊνστάιν περί σύμπαντος και ανθρώπινης βλακείας. Αν δεν θέλεις να φανείς βλάκας, προσοχή, μην χρησιμοποιήσεις αυτή τη φράση. Είναι γενικός κανόνας ότι οι βλάκες χρησιμοποιούν αποφθέγματα που περιέχουν τα λήμματα "βλακεία"/"ηλιθιότητα"/"ανοησία" κ.α., ακριβώς για να ετεροπροσδιοριστούν. Ο αντίπαλος θα σε καταλάβει αμέσως και θα γίνεις περίγελος, ιδίως αν δεν σου περισσεύει και το χιούμορ.
Αν δυσκολεύεσαι να βρεις κάτι ψαγμένο, φτιάξτο μόνος σου. Επικαλέσου μια λατινική φράση που είπε ένας Ρωμαίος φιλόσοφος ή μια φράση στα μεσαιωνικά αγγλικά που είπε ο Σέξπιρ. Το google είναι σύμμαχός σας.
Ενδεικτικός διάλογος:
Αντίπαλος: "Η υπερφορολόγηση που εφαρμόζει η κυβέρνηση είναι ο απόλυτος κρατικός παρεμβατισμός στην αγορά. Ο Τσίπρας είναι φανατικός αριστερός και μισεί την ελευθερία της αγοράς"
Εσύ: "Δεν ξέρετε τι σας γίνεται. Μάλλον εσάς είχε στο νου του ο Λούκιος Απουήλιος όταν έλεγε "Argumentum dicendi uni rei deditus aut versus non intellegunt""
Εννοείται ότι η "λατινική φράση" θα είναι προϊόν συρραφής από άσχετα εδάφια, ώστε να μην ανιχνεύεται αυτούσια με γκουγκλάρισμα. Έτσι, όχι μόνο θα ταπώσεις τον αντίπαλο αλλά θα τον βάλεις να ψάχνει με τις ώρες τι ακριβώς εννοούσε ο "Λούκιος Απουήλιος" και γιατί τον αφορά.
Αυτά όταν έχεις να κάνεις με κάποιον -έστω στοιχειωδώς- αξιόλογο αντίπαλο. Τι γίνεται όμως όταν έχεις να αντιμετωπίσεις έναν πανηλίθιο, π.χ. ένα χρυσαυγίτη ή έναν ποταμίσιο;
Στην περίπτωση αυτή ενδείκνυται ακόμα περισσότερο η δημιουργική αποφθεγματική, χωρίς να είναι απαραίτητο να μπλέξεις λατινικά ή άλλη νεκρή γλώσσα. Ίσως μόνο λίγα αρχαία ελληνικά που κάνουν γκελ στους εθνόπληκτους.
Εννοείται ότι χρειάζεται προσοχή στην επιλογή των κατάλληλων προσωπικοτήτων, ανάλογα με την περίσταση. Αν έχεις πέσει στο σχόλιο ενός νεοφιληλίθιου που διατυπώνει την άποψη ότι ο Τσίπρας είναι κομμούνι και έκανε την Ελλάδα Σοβιετία, είναι μοιραίο λάθος να απαντήσεις σοβαρά, πόσο μάλλον να επικαλεστείς τον Μάρξ ή το Λένιν. Αντίθετα, θα τον αποδομήσεις εκ των έσω, με την ακούσια βοήθεια κάποιου εκπροσώπου του τριπτύχου πατρίς-θρησκεία-οικογένεια.
Επειδή δεν έχεις το χρόνο να ψάχνεις στο ίντερνετ για το κατάλληλο απόφθεγμα, μπορείς να χρησιμοποιήσεις κάποια προσωπικότητα -αδιαμφισβήτητου κύρους- που να έχει γράψει εκτενή απομνημονεύματα, έτσι ώστε να είναι αδύνατο να είναι ολόκληρα ανεβασμένα στο διαδίκτυο.
Από πλευράς έθνους κατάλληλοι είναι οι ήρωες του '21, που ήταν και αθυρόστομοι. Επίσης όλοι οι αρχαίοι Έλληνες, από φιλοσόφους μέχρι μαγείρους.
Από πλευράς θρησκείας τα πράγματα είναι εύκολα και σίγουρα, αφού υπάρχει πλήθος γερόντων-προφητών από το οποίο μπορείς να αντλήσεις. Απόφυγε τον Παΐσιο και όσους επικαλούνται ο Λιακόπουλος και η Ελεύθερη Ώρα, εκτός αν ο αντίπαλός σου είναι ντιπ στουρνάρι.
Από πλευράς οικογένειας τα εξηγεί θαυμάσια η μέθοδος συναισθηματικής φόρτισης της Συκιάς. Προσοχή, μην πεις "η γιαγιά μου, που τη σκότωσαν οι Γερμανοί", σε χρυσαυγίτη ή νεοφιληλίθιο απευθύνεσαι. Πες "ο παππούς του κολλητού μου, που τον σκότωσαν οι Τούρκοι", ή κάτι τέτοιο.
Προσοχή στη γλώσσα στην οποία θα αποδώσεις την ιστορική φράση. Δεν μπορείς να βάλεις σε απόφθεγμα του Σωκράτη το χαρακτηρισμό "καραγκιόζης", ή σε προφητεία του γέροντα Βεζούβιου τη λέξη "μουνόπανο". Χτύπα τον αντίπαλό σου με τα όπλα του. Αν πεις τον χρυσαυγίτη "φασισταριό" δεν θα στενοχωρηθεί. Πες τον "ανθέλληνα" ή "πατριδοπνίχτη".
Ενδεικτικός διάλογος:
Χρυσαυγίτης: "Μας έκανε Βενεζουέλα ο Τσίπρας, τα κομμούνια θα εξαφανίσουν την Ελλάδα".
Εσύ: "Τι λες βρε προδότη ανθέλληνα που θα πεις την Ελλάδα μας Βενεζουέλα, καλά έλεγε ο Κολοκοτρώνης ότι "όποιος λέει ότι η Ελλάδα θα αφανιστεί είναι τουρκόσπορος και προσκυνημένος""
Το χειρότερο για ένα τέτοιο αντίπαλο είναι να του την βγεις από δεξιά. Αέρα!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου